27岁 已婚男 年收入：11-20万 测试了保险需求
Саботажа е та?на и однапред смислена активност со намера да се оневозможи или ослаби одредена група или организаци?а да ги оствари своите намери преку субверзи?а, опструкци?а, прекинува?е на процес или уништува?е. Лицето кое врши саботажа се нарекува саботер. Саботерите обично се обидуваат да го прикри?ат сво?от идентитет поради можните последици од своите постапки.
Етимологи?а
[уреди | уреди извор]Зборот потекнува од францускиот збор ?saboter“ ко? во превод значи ?да се оневозможи, пропадне, сруши или саботажа“; на почетокот се користел за работните спорови во кои работниците носеле дрвени чевли (sabots) за на различни начини да го прекинат производството.
Како индустриска акци?а
[уреди | уреди извор]
На почетокот на Индустриската револуци?а, квалификуваните работници користеле саботажа како средство за преговара?е во работните спорови.
Работничките синдикати како на пример Индустриските работници од светот повикувале на саботажа како средство за самоодбрана и директна акци?а против лошите работни услови.
Еден од на?истакнатите примери на индустриска саботажа се случил за време на изградбата на генераторската станица Роберт-Бураса во 1974 година, во Квебек, Канада, кога работниците со булдожери ги собориле електричните генератори, ги оштетиле резервоарите за гориво и ги запалиле градбите. Проектот бил одложен за една година, а директната штета се проценува на 2 милиони американски долари.[1]
Како еколошка акци?а
[уреди | уреди извор]Одредени групи преземаат акции за уништува?е на имоти за да го запрат уништува?ето на животната средина. Американското Федерално истражно биро (ФБИ) и други агенции за спроведува?е на законот за ваквите случаи го користат терминот еко-терорист. Поддржувачите на акци?ата тврдат дека затоа што имотот не чувствува терор, неговото оштетува?е може попрецизно да се опише како саботажа.
Како воена тактика
[уреди | уреди извор]
Во во?на, зборот саботажа се користи за да се опише активност на поединец или група ко?а што не е поврзана со во?ската на заво?уваните страни (пример: странски агент или месен поддржувач), и особено кога таа активност придонесува за уништува?е или оштетува?е на продуктивен или витален об?ект, како опрема, фабрики, брани, ?авни услуги, постро?ки за складира?е или логистички патишта. Како и шпионите, саботерите кои спроведуваат воена операци?а во цивилна облека или во непри?ателски униформи зад непри?ателските линии се гонат кривично и добиваат казни, а не се ставаат во притвор како воени затвореници.[2][3]
Современа форма на саботажа е дистрибуци?а на софтвер наменет за оштетува?е на одредени индустриски системи. На пример, се тврди дека американската Централна разузнавачка агенци?а (ЦИА) саботирала сибирски гасовод за време на Студената во?на преку користе?е на информации од Досието farewell. Понов случа? e комп?утерскиот црв Stuxnet, диза?ниран суптилно да инфицира и оштетува одредени типови индустриска опрема. Врз основа на опремата ко?а била цел на нападот и местоположбата на заразените машини, безбедносните експерти сметаат дека станува збор за напад врз иранската ?адрена програма од страна на Соединетите Американски Држави или Израел.
Добро спроведена саботажа е многу тешко да се открие и тешко е да се открие од каде потекнува. За време на Втората светска во?на, американското Федерално истражно биро (ФБИ) истражувало 19.649 случаи на саботажа и заклучило дека непри?ателот не предизвикал ниту еден од нив.[4]
Како криминал
[уреди | уреди извор]Некои криминалци презеле активности на саботажа за изнудува?е пари. На пример, Клаус-Петер Сабота во доцните 1990-ти ги саботирал германските железнички линии во обид да изнуди 10 милиони германски марки од германскиот железнички оператор До?че Бан. Бил казнет со доживотен затвор. Во 1989 година, поранешниот детектив од Скотланд ?ард, Родни Вичело, бил осуден на 17 години затвор затоа што додал алкохол во бебешката храна на производителот Ха?нц во супермаркетите, во обид да изнуди пари од производителот на храна.[5]
На 8 октомври 2022 година, бил саботиран радиокомуникацискиот систем GSM-R од Германски железници откако биле пресечени две кабли од клучно значе?е. Следствено, железничкиот сообра?а? во Северна Германи?а неколку часа бил целосно блокиран.[6]
Како политичка активност
[уреди | уреди извор]Терминот политичка саботажа понекогаш се користи за активностите на една политичка група за нарушува?е или оштетува?е на угледот на политичкиот противник, обично за време на изборна кампа?а, како на пример за време на Вотерге?т. Црните кампа?и се на?често користена тактика. Терминот исто така може да се користи за активностите и трошоците на приватните суб?екти, корпорации и организации против демократски одобрени или донесени закони, политики и програми.
Во државен удар
[уреди | уреди извор]Саботажата е клучна алатка за успешен државен удар, при ко? што мора да се има контрола врз комуникациите пред, за време и по државниот удар. Проста саботажа на платформите за физичка комуникаци?а од страна на полуквалификувани техничари, или дури и обични лу?е обучени само за оваа задача, може ефективно да ?а замолчи владата ко?а е предмет на државен удар, а водачите на пучот потоа доминираат на средствата за комуникации.
Стратешки важни места на железничките пруги се главни цели на саботажа - доколку се оштети дел од пругата, голем дел од транспортната мрежа ?е биде во засто? додека не се поправи.[7]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Rinehart, J.W. The Tyranny of Work, Canadian Social Problems Series. Academic Press Canada (1975), pp. 78–79. ISBN 0-7747-3029-3.
- ↑ Wilbur Redington Miller (29 June 2012). The Social History of Crime and Punishment in America: An Encyclopedia. SAGE Publications. стр. 186. ISBN 978-0-7618-6137-9.
- ↑ David Churchman (9 May 2013). Why We Fight: The Origins, Nature, and Management of Human Conflict. University Press of America. стр. 186. ISBN 978-0-7618-6137-9.
- ↑ Marrin, Albert (1985). The Secret Armies : Spies, Counterspies, and Saboteurs in World War II. New York: Atheneum. стр. 37. ISBN 0-689-31165-6.
- ↑ ?Food Scare Scandals“. The Independent. 2025-08-06.
- ↑ German police open probe into sabotage of rail system, Financial Times, Guy Chazan, October 2022
- ↑ Luttwak, Edward (1968). Coup d'Etat, a Practical Handbook. London: The Penguin Press. стр. 128. ISBN 0-674-17547-6.
- émile Pouget, Ле саботажа; Notes et postface de Grégoire Chamayou et Mathieu Triclot, 1913; Mille et une nuit, 2004; Англиски превод, Саботажа, мека, 112 стр., University Press of the Pacific, 2001,ISBN 0-89875-459-3 .
- Паскинели, Матео. ?Идеологи?ата на слободната култура и граматиката на саботажата“[мртва врска][мртва врска] ; сега во Animal Spirits: A Bestiary of the Commons, Ротердам: NAi Publishers, 2008 година.
- 978-1-444-79898-2
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Прирачник за едноставна саботажа на Канцелари?ата за стратешки услуги
- Вести, сметки и написи за саботажа и организира?е на работното место – Саботажа, кражба на вработени, штра?кови итн.
- Ecodefense: Теренски водич за ма?мунче[мртва врска]
- Стати?а за злонамерна саботажа на железницата
- Елизабет Гарли Флин, Саботажа, свесно повлекува?е на индустриската ефикасност на работниците
- Aadu Jogiaas: Вознемирувачки советски преноси во август 1991 година.