2017年第一季度“效能建设热线”上线单位安排
 | Оваа стати?а или заглавие има потреба од викифицира?е за да ги исполни стандардите за квалитет на Википеди?а. Ве молиме помогнете во подобрува?ето на оваа стати?а со соодветни внатрешни врски. |
 | Оваа стати?а бара пове?е извори за проверливост. Ве молиме помогнете со тоа што ?е додадете наводи до веродосто?ни извори. Непроверливата содржина може да биде изменета или отстранета. |
Марк Елиот Закерберг (англиски: Mark Elliot Zuckerberg) (роден на 14 ма? 1984) — американски информатичар, програмер и филантроп, на?познат по создава?ето на друштвеното мрежно место Facebook, на ко?а што воедно е извршен директор и претседател. Во 2004, била основана како приватна компани?а од страна на Закерберг и неговите сокласници Дастин Московиц, Едуардо Се?верин и Крис Х?уз, додека биле студенти на Универзитетот Харвард. Во 2010, бил прогласен за Личност на годината од списанието Time.
Приватен живот
[уреди | уреди извор]Закерберг е син на психи?атар (Карен) и на заболекар (Едвард). То? е роден во Ва?т Пле?нс, ?у?орк. Марк и неговите три сестри: Ренди, Дона и Ариел пораснале во Добс Фери, ?у?орк. Закерберг бил воспитуван како Евреин, вклучува??и ?а и неговата бармицва кога наполнил 13 години, иако оттогаш то? се из?аснувал како атеист. Закерберг во гимнази?ата Ardsley се истакнал по класична филологи?а, во последната година пред префрла?ето во академи?ата Phillips Exeter, каде што освоил награди за природни науки (математика, астрономи?а и физика) и за Класични студии, (на молбата за факултет, Закерберг навел дека знае да чита и пишува на: француски, хебре?ски, латински и старогрчки), а бил и капитен на екипата за мечува?е. На факултет, бил познат по рецитира?ето на епски песни, како што е Или?адата. На забава, организирана од неговото братство во текот на неговата втора година како студент, Закерберг ?а запознал Присила Чен ко?а подоцна му станала дево?ка. Во септември 2010, кога станала студент по медицина, Чен се преселила во изна?мената ку?а на Закерберг во Поло Алто. Закерберг го изучувал мандаринскиот и заедно со Присила се подготвувале за посетата на Кина, во декември 2010. Во 2010, Facebook, исто како Twitter бил блокиран од заштитниот ?ид на Интернетот на таа зем?а.
На сво?от Facebook профил, Закерберг како лични интереси ги навел: ?отвореност, создава?е на нешта кои ?е им помогнат на лу?ето да се поврзат и да споделуваат на она што им е знача?но, револуции, проток на информации, минимализам.“ Закерберг поради далтонизмот, на?добро ?а гледал сината бо?а, ко?а што е исто така доминантна бо?а на Facebook.
Програмер
[уреди | уреди извор]Неговото детство
[уреди | уреди извор]Уште во основно училиште, Закерберг започнал да работи со комп?утерите и да пишува комп?утерски програми. Во 1990-тите, татко му го подучувал за ?Atari Basic Programming“, а подоцна го на?мил програмерот Де?вид ?умен да му држи приватни часови. ?уман го нарекол ?чудо од дете“, додава??и дека било ?тешко да се остане пред него“. Закерберг исто така добил диплома од курс за таа тема во Мерси Коле?, близу неговиот дом додека сè уште бил во гимнази?а. То? уживал во пишува?ето комп?утерски програми, особено за алатките за комуникаци?а и за игричките. Откако успеале преку таква програма од нивниот дом да раководат со стоматолошката ординаци?а на татко му, то? создал комп?утерска програма ко?а ?а нарекол ?ZuckNet“, и ко?а им овозможила на сите комп?утери околу ку?ата и околу стоматолошката ординаци?а ме?усебно да комуницираат со свирка?е. Таа се сметала за ?примитивна“ верзи?а на Instant Messenger на AOL, ко?што се по?авил наредната година. Според из?авата на писателот Хосе Антонио Варгас, ?некои деца играле комп?утерски игрички, а Марк ги создал“. Закерберг самиот се присе?а на то? период: ?Имав многу другари кои беа уметници. Тие ?е до?деа ка? мене, ?е нацртаа нешто, а ?ас ?е направев игра од тоа“. Сепак, забележува Варгас, Закерберг не бил типична ?несмасна бубалица“, биде??и подоцна станал капитен на неговата екипа за мечува?е во гимнази?ата и ?а заслужил сво?ата диплома за класична литература. Блискиот при?ател на Закерберг, Шон Паркер, основачот на Napster, забележал дека то? бил ?навистина заинтересиран за грчките одисеи и сите тие работи“, присе?а??и се на тоа кога цитирал стихови од латинската епска песна ?Енеида“ од Вергили?, во текот на една конференци?а за презентира?е на Facebook. Во текот на средношколските години, под името на компани?ата ИМГ, Закерберг создал плеер за музика, ко?што го нарекол Synapse Media Player и ко?што користел вештачка интелигенци?а за да ги научи навиките за слуша?е музика на корисникот, го об?авил на Slashdot и добил средна котираност од PC Magazine. Ма?крософт и AOL се обиделе да го купат Synapse и да го вработат Закерберг, но наместо тоа то? избрал да се запише на Харвард во септември 2002.
Годините во Харвард
[уреди | уреди извор]Кога Закерберг започнал со предава?ата, то? ве?е стекнал углед на ?чудо од програмер“, - из?авува Варгас. Изучувал психологи?а и информатика и му припа?ал на евре?ското братство Алфа Епсилон Пи. Во сво?ата втора година на факултетот ?а напишал програмата ко?а ?а нарекол КурсМеч и ко?а што им овозможува на корисниците да ги групираат избраните одлуки кои се засноваат врз изборот на другите студенти и исто така да им помогне да основаат групи за уче?е. По кратко време, создал поразлична програма ко?а што отпрвин ?а нарекол Фе?смеш и ко?а што им овозможува на студентите да ?а изберат на?убавата личност по сопствен избор. Според из?авата на тогашниот цимер на Закерберг, Арие Хасит, ?то? ?а создал страницата за забава“. Хасит об?аснува: Имавме книги Face Books, во кои беа вклучени ими?ата и сликите на секо?што живееше во студентскиот дом. На почетокот, то? направи страница и стави две слики на два?ца мажи и две жени. Посетителите на страницата мораа да изберат ко? е ?пожежок“, а според гласовите да има рангира?е. Страницата се зголеми во текот на викендот, но до понеделникот утрото, Универзитетот ?а прекина биде??и не?зината популарност го преплавила опслужувачот на Харвард и ги спречила студените да пристапат кон мрежата. Згора на тоа, многумина студенти се пожалиле дека нивните фотографии биле искористени без нивна дозвола. Закерберг ?авно се извинил, иако студентскиот весник об?авил написи, из?авува??и дека неговата страница била ?сосема незаконска“. Сепак, во времето на ?забавната“ страница на Закерберг, студентите ве?е барале од Универзитетот да развие web-страница ко?а ?е вклучи слични фотографии и подробности за контактите и ко?а ?е биде дел од комп?утерската мрежа на факултетот. Според Хасит, ?Марк слушнал за овие молби и одлучил доколку ве?е факилтетот ништо не прави, то? самиот да преземе нешто во врска со тоа, и создал страница ко?а била дури подобра од она што Универзитетот го подготвувал“.
Основа?е и цели
[уреди | уреди извор]Закерберг го промовирал Facebook на 4 февруари од сво?ата соба во студентскиот дом. Рана инспираци?а можеби пронашол во приватната гимнази?а Phillips Exeter Academy, во ко?а што матурирал во 2002. Со об?авува?ето на сопствениот адресар ?PhotoAdressBook“ (некогаш познат како “E Book”), но ко?што студентите го опишувале како ?The Facebook“. Таквите адресари со фотографии, претставувале значаен дел од друштвеното искуство на студентот во многу приватни училишта. Во нив, студентите можеле да ги набро?ат особините, како што се: студентски години, нивната блискост со при?ателите и нивните телефонски броеви. На факултетот, Facebook-от на Закерберг започнал едноставно како ?Проектот на Харвард“, сè додека то? не се одлучил да го рашири во другите училишта, со помош на цимерот Дастин Московиц. Прво започнале во Стенфорд, Дартмут, Колумби?а, ?у?оршкиот универзитет, Корнел, Браун и ?е?л, а потоа и во другите училишта коишто имале друштвени контакти со Харвард. Цукербер заедно со Московиц и некои при?атели се преселил во Пало Алто, Калифорни?а. Тие изна?миле малечка ку?а, ко?а им служела како канцелари?а. За време на летото, Закерберг го запознал Питер Та?л ко?што инвестирал во компани?ата. Првата канцелари?а ?а добиле кон средината на 2004. Според Закерберг, групата планирала да се врати на Харвард, но конечно се одлучиле да останат во Калифорни?а. Тие ве?е ги одбиле големите корпорации за откупува?е на Facebook. Во едно интерв?у во 2007, Закерберг го образложил своето размислува?е: ?Не е поради парите“. За мене и за моите колеги, на?важното нешто е тоа што создадовме отворен проток на информациите за лу?ето. Не ме привлекува помислата конгломератите да ги поседуваат малите корпорации. То? ги повторил истите цели на списанието ?Ва?рд“ во 2010: ?Она што навистина ми значи е миси?ата, да го направам светот отворен“. Претходно во април 2009, Закерберг побарал помош за финансиските стратегии на Facebook од поранешниот финансиски директор на Нетске?п Питер Кари. На 21 ?ули 2010, Закерберг об?авил дека компани?ата достигнала до 500 милиони корисници. Како последица на феноменалниот пораст на Facebook, кога го прашале дали со рекламите би можел да заработи пове?е, то? об?аснил: Претпоставувам би можеле... Доколку забележите, колку многу нашата страница е окупирана со реклами, во споредба со просечните праша?а за пребарува?е. Просечното за нас изнесува помалку од 10 % на страниците, а просечното за пребарува?е изнесува околу 20 % окупирани со рекалми... Тоа е на?едноставното нешто што би можеле да го направиме. Но, не сме такви. Ние заработуваме доволно пари. Значи, мислам дека ги одржуваме нештата со посакуваното темпо. Во 2010, Стивен Леви, автор на книгата Хакерите: Херои на комп?утерската револуци?а, напишал дека Закерберг ? очиглдено самиот себеси се смета захакер.“ Закерберг из?авил дека: ?е во ред да не ги почитуваш нештата, за да ги направиш подобри“.Facebook ги вовел ?хакатоните “ кои се одржувале на секои шест до осум недели и во кои учесниците имале една но? за да замислат проект и да го завршат. Компани?ата за време на хакатоните обезбедувала: музика, храна и пиво, а редовно присуствувале и многумина од членовите на персоналот на Facebook, вклучува??и го и Закерберг. Закерберг му рекол на Леви дека, ?Иде?ата е во можноста, за една но? да се создаде нешто навистина добро. А тоа сега е дел од личноста на Facebook... А сигурно е и во сржта на мо?ата личност“. Списанието Венити Фер го назначил Закерберг за бро? 1 на нивната список на Топ 100 ?на?вли?ателни лу?е во Ерата на информациите“. Закерберг се на?де на 23-то место во листата Венити Фер 100 за 2009. Во 2010, Закерберг бил избран како 16-ти од 50 на?вли?ателни личности во годишното истражува?е на ?у Сте?тмен.
Wirehog
[уреди | уреди извор]Еден месец по лансира?ето на Facebook, во февруари 2004, Ве?н Ченг ?а создал i2hub, друга услуга наменета само за универзитетскиот комплекс. i2hub се фокусирал на тоа сите заеднички да ги користат податотеките. Во тоа време, i2hub и Facebook го привлекле вниманието на весниците и набрзина стекнале корисници и публицитет. Во август 2004, Закерберг, Ендр?у МекКолам, Адам де Ан?ело и Шон Паркер лансирале конкурентска услуга за заедничко користе?е на податотеките, наречена Wirehog. Таа била претходник на апликациите за Facebook Platform. Не?зиниот коефициент бил слаб во спредба со оно? на i2hub, па поради тоа, следното лето, Facebook конечно ?а прекинал Wirehog.
Platform и Beacon
[уреди | уреди извор]На 24 ма? 2007, Закерберг ?а об?авил разво?ната платформа Facebook Platform, за програмерите да создаваат општествени апликации внатре во Facebook. За неколку недели, биле создадени многу апликации, од кои некои ве?е имале милиони корисници. Развивачите во светот, кои создавале апликации за Facebook Platform се зголемиле на пове?е од 800000. На 23 ?ули 2008, Закерберг ?а об?авил Facebook Connect верзи?ата за корисници на Facebook Platform. На 6 ноември 2007, Закерберг го об?авил новиот општествен систем за рекламира?е Beacon, ко?што им овозможувал на лу?ето да ги споделуваат информациите засновани на пребарува?ата на други страници со нивните при?атели од Facebook. На пример, продавачите на eBay би можеле автоматски да ги известуваат при?ателите за она што го имаат на продажба, преку набро?ува?е на предметите на Новостите на Facebook. Програмата се нашла под критичко разгледува?е, поради загриженоста на групите и поединечните корисници за приватноста. Закерберг и Facebook не успеале брзо да реагираат, а на 5 декември 2007, Закерберг об?авил на блогот на Facebook дека ?а преземал одговорноста за загриженоста на корисниците во врска со Beacon и им понудил полесен начин да се повлечат од услугата.
Правни спорови
[уреди | уреди извор]Судските постапки на ?ConnectU“
[уреди | уреди извор]Студентите на Харвард: Камерон Винклвос, Та?лер Винклвос и Див?а Нарендра го обвиниле Закерберг за намерно ги убедувал дека ?е им помогне да создадат општествена мрежа наречена HarvardConnection.com (подоцна наречена ConnectU). Во 2004, започнале судска постапка, но била прекината поради формалност на 28 март 2007. Набрзо потоа, постапката повторно била започната на федералниот суд во Бостон. Фе?сбук поднел противтужба во однос на проектот Social Butterfly, спроведен од Винклвос-Ченг групаци?ата, наводното партнерство поме?у ConnectU и i2hub. На 25 ?уни 2008, случа?от се разрешил и Facebook се согласил да префрли пове?е од 1,2 милиони заеднички акции и да ги исплати во готово 20 милиони долари. Во ноември 2007, та?ни судски документи биле об?авени на web-страницата на списанието 02138, кое што им служело на бившите студенти на Харвард. Во нив бил вклучен бро?от на здравствената легитимаци?а на Закерберг, домашната адреса на неговите родители и адресата на неговата дево?ка. Facebook поднел бара?е за отстранува?е на тие документи, но суди?ата пресудил во корист на 02138.
Пакистанската кривичната истрага
[уреди | уреди извор]Во ?уни 2010, Мухамед Азар Сидик, заменикот на Врховниот обвинител во Исламската Република Пакистан започнал кривична истрага против Закерберг и другите основачи на Facebook: Дастин Московиц и Крис Х?уз, откако на Facebook бил организиран натпреварот ?Нацрта? го Мухамед“. Истрагата исто така ?а открила и анонимната Германка ко?а го создала натпреварот. Сидик ?а замолил државната полици?а да контактира со Интерпол за да ги уапси Закерберг и другите тро?ца поради богохуле?е. На 19 ма? 2010, web-страницата на Facebook била привремено блокирана во Пакистан, сè до кра?от на ма? кога натпреварот бил отстранет од Facebook. Сидик исто така го замолил нивниот претставник во Обединетите Нации да го покрене праша?ето во Генералното Собрание на Обединетите Нации.
Пол Цегли?а
[уреди | уреди извор]На 30 ?уни 2010, сопственикот на компани?ата за енергетски бригети во округот Алегани во северниот дел на ?у?орк, Пол Цегли?а поднел тужба против Закерберг бара??и 84% од сопственоста на Facebook и паричен надоместок. Според из?авата на Цегли?а, на 28 април 2003, то? потпишал договор со Закерберг во ко? со почетна членарина од 1000 долари, од 1 ?ануари 2004, по завршува?ето на мрежната страница, Цегли?а имал право на 50 % од приходите на мрежната страница, како и на додатен 1% камата дневно при работе?ето. Тогаш Закерберг работел на други проекти, ме?у кои и на Facemash, претходникот на Facebook, но то? до 1 ?ануари 2004, не го при?авил името thefacebook.com. Управата на Facebook ?а отфрлила тужбата како ?сосема безнача?на“. Претставникот на Facebook, Бери Шнит из?авил на новинар дека адвокатот на Цегли?а безуспешно побарал спогодба надвор од судот. Во интерв?у за ABC World News, Закерберг из?авил дека никогаш не потпишал таков договор и дека бил убеден во тоа. Во тоа време, Закерберг работел за Цегли?а како софтверски проектант на проектот ?StreetFax“. Суди?ата Томас Браун издал забрана за финансиски префрла?а поврзани со Facebook, додека не се донесе следната одлука. Како одговор на тоа, Facebook го префрлил случа?от на федерален суд и побарале судската забрана на државата да биде поништена. Според Facebook, забраната немало да вли?ае на нивната работа, но им недостасувала правна основа.
Медиумски описи
[уреди | уреди извор]Општествена мрежа
[уреди | уреди извор]Филмот ?Општествена мрежа“, ко? се заснова на Закерберг и годините во кои е основан Facebook е издаден на 1 октомври 2010, со ?вездата ?еси А?зенберг во улога на Закерберг. Откако му било кажано на Закерберг за филмот, то? одговорил: ?Единствено посакував, да не се сними филм за мене додека сум жив“. Исто така, откако сценариото за филмот било пуштено на Интернет и било очигледно дека филмот нема да го прикаже Закерберг во потполно добро светло, то? из?авил дека сакал да си создаде име на ?добро момче“. ?Општествена мрежа“ се заснова врз книгата ?Случа?ни билионери“ на Бен Мецрих, ко?а што издавачот некогаш ?а опишал како ?голема профитабилна забава“ наместо како ?репортажа“. Сценаристот на филмот, Арон Соркин из?авил за списанието ?у?орк: ?Не сакам да бидам верен на вистината, сакам да има приказна“, додава??и: ?Што има толку посебно во тоа да се држиш само до вистината? Може ли таа да не биде присутна, а сепак да биде добро?“ Според сценариото на Соркин, Закерберг го создал Facebook за да го издигне сво?от углед, откако не успеал да влезе во неко? од елитните клубови на Харвард. Сепак, Закерберг из?авил за ??у?оркер“ дека не бил заинтересиран за приклучува?е во клубовите.
|